Sarı Nokta Hastalığı

Günümüzde geri döndürülemez görme kaybının başlıca nedenlerindendir. Dünya nüfusunda yaklaşık 30-50 milyon insanı etkilediği tahmin edilmektedir. Hastalık iki gruba ayrılır. Tüm olguların %10’unu yaş tip, %90’nını uzun yıllar boyunca görmenin yavaş azaldığı kuru tip yaşa bağlı makula dejeneransı oluşturur. Kuru tip yaşa bağlı makula dejeneransı olanların %10-20 gibi bir kısmı zaman içinde yaş tipe ilerleyebilir.

Genetik yani kalıtsal olarak görülme %71 gibi yüksek bir orandadır, %29 ‘da çevresel faktörlerin rol oynadığı bilinmektedir. İleri yaş, sigara, obezite, sistemik hastalıklar, gerekli besinlerin diyetle alınamaması da risk faktörlerinden bazılarıdır. Diyetle alınması gereken Vitamin C, D, E, selenyum, çinko, bakır, magnezyum eser mineralleri ile A ve ß karoten, kriptoksantin, lutein ve zeaksantin gibi antioksidanların eksikliği sarı nokta hastalığının görünmesinde rol oynamaktadır. Ellibeş yaş üzerindeki sağlıklı bireylere bu rahatsızlıktan korunmak için, güneş ışığından korunma, sigarayı bırakma, düzenli egzersiz, kilo, tansiyon ve kolesterol kontrolü, yağ ve şekeri azaltma, koyu yeşil yapraklı sebzeler, ceviz ,meyve vehaftada 1-2 kez balık tüketmeleri önerilmelidir. İleri kuru tip sarı nokta hastalığında AREDS çalışmalarında belirlenen yoğun antioksidan desteği gerekmektedir.

Sarı nokta hastalığında; hastanın temel şikâyeti, baktığı yerin ortasını görmede zorlanma ya da görüntünün tamamen kaybıdır. Hastalığın başlangıç dönemlerinde özellikle düz çizgilerin kırık ya da eğri görülmesi, karartılar görme ve görüntü kalitesinde azalma sık rastlanılan hasta yakınmalarıdır.

Yaşa bağlı oluşan sarı nokta hastalığının, yaş tip ve kuru tip olmak üzere iki çeşidi vardır. “Kuru tip” daha sıklıkla karşılaşılan şeklidir ve genetik olarak geçiş olabildiği gösterilmiştir. “Yaş tip” ise daha az görülmekle birlikte daha hızlı bir görme kaybıyla seyreder.

Yaş tipte sarı noktanın bulunduğu retina içerisinde sıvı ve/veya kanama mevcuttur ve bu durum hızlı ve ciddi bir görme kaybına neden olur. Kuru tip sarı nokta hastalığının zamanla yaş tipe dönme olasılığı söz konusudur. Kuru olan tipi, hastaların yaklaşık %80’nin de görülür ve iyi olan tipi budur çünkü yavaş ilerleyicidir çünkü dokuyu kurutarak ilerler . Yaş tipi, yeni damarların oluştuğu zamanki verilen ismidir. Yaş tipe döndüğü zaman hastada çarpık ve yamuk görme şikayetleri bariz artar. Düz çizgilerde kırıklanmalar bariz farkedilebilir hale gelir. Yamuk, çukur, bombeli görme şikayetleri olur. Küçük, büyük görme şikayetleri olabilir.

Yaş tipe döndüğü zaman daha hızlı bir ilerleme görülebilir. Neyse ki hastaların %20 ‘si gibi az bir kısmında görülür. Kuru tip sarı nokta hastalığı yaş tipe dönüşür mü? Kuru tip sarı nokta hastalığının zamanla yaş tipe dönme olasılığı söz konusudur. Yaş tipi, yeni damarların oluştuğu zamanki verilen ismidir. Yaş tipe döndüğü zaman hastada çarpık ve yamuk görme şikayetleri bariz artar. Düz çizgilerde kırıklanmalar bariz farkedilebilir hale gelir. Yamuk, çukur, bombeli görme şikayetleri olur. Küçük, büyük görme şikayetleri olabilir. Yaş tipe döndüğü zaman daha hızlı bir ilerleme görülebilir. Neyse ki hastaların %20 ‘si gibi az bir kısmında görülür.

Yaş tip sarı nokta hastalığı tedavisinde son yıllarda en çok uygulanan tedavi göz içine anti- VEGF (Vasküler Endotheliyal Büyüme Faktörü) ilaç enjeksiyonlarıdır. Bu ilaçlar kanamalara ve sıvı birikimlerine yol açan yeni damar oluşumlarını engellemektedir. Tedaviden iyi sonuç alabilmek, erken tanı ve teşhis ile tedaviye uyum ve düzenli kontrollerle mümkün olabilir.

Amsler kartının üzerinde birbirlerine dik, eşit aralıklarla sıralanmış yatay ve dikey çizgilerin bulunduğu yaklaşık 10 cm x 10 cm boyutlarında bir kare bulunur. Bir göz test edilirken, diğer göz kapatılarak, kart okuma mesafesinde (30-35 cm) açık gözün tam karşısında tutulur ve kağıdın tam ortasındaki noktaya sabit biçimde bakılır. Yatay ve dikey çizgilerde kırıklıklar, eğrilikler, yer yer siliklikler bulunması maküladaki bir sorunu düşündürtür. Hasta bu testi evinde belli aralıklarla tekrarlayarak hastalığında bir ilerlemenin olup olmadığını takip edebilir.

Sarı nokta hastalığı her iki gözde birden görülebildiği gibi sadece tek gözde de olabilir. Sadece tek gözde ise tek taraflı her ikisinde de varsa çift taraflı denir.